What is artificial intelligence? How will this benefit the farmers and the agriculture industry?
तुम्ही शेतकरी आहात का? अधिक उत्पादन, कमी खर्च आणि टिकाऊ शेती यांचे स्वप्न पाहात आहात? तर मग हा ब्लॉग तुमच्यासाठीच आहे. कारण आज आपण चर्चा करणार आहोत कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) ची, जी शेती क्षेत्राचे रूप पालटून टाकण्याची क्षमता राखते.
कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) म्हणजे काय?
सर्वप्रथम, कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) म्हणजे काय ते समजून घेऊया. कृत्रिम बुद्धिमत्ता ही संगणनात्मक शास्त्राची एक शाखा आहे, ज्यामध्ये संगणकांना मानवी बुद्धिमत्तेसारखे कार्य करण्यासाठी प्रशिक्षित केले जाते. उदाहरणार्थ, एखादा चित्रात्मक डेटा पाहून एआय हे त्यातून एखादे विशिष्ट वस्तू ओळखू शकते किंवा मोठ्या प्रमाणातील माहितेचे विश्लेषण करून त्यातून काहीतरी निष्कर्ष काढू शकते.
आता तुम्ही म्हणालात, “शेतीमध्ये याचा काय उपयोग?” तर वाचा पुढे…
कृषी क्षेत्रात कृत्रिम बुद्धिमत्तेची (Artificial intelligence) मदत कशी होते?
शेती क्षेत्रात कृत्रिम बुद्धिमत्तेचा वापर अनेक प्रकारे होऊ शकतो. यामुळे शेती अधिक उत्पादक, कमी खर्चिक आणि टिकाऊ बनण्यास मदत होते. येथे काही उदाहरणे आहेत:
- महत्त्वाची माहिती संकलन आणि विश्लेषण: जमीन खराब, पीक आरोग्य, हवामान आणि किडींचा प्रादुर्भाव यासारख्या गोष्टींची माहिती संकलित करण्यासाठी सेंसर, उपग्रह आणि हवामान केंद्रांचा वापर केला जातो. एआय या माहितीचे विश्लेषण करून जमिनीची गुणवत्ता, पिकांची स्थिती आणि किडींच्या प्रादुर्भावाची शक्यता यांची माहिती देते. या माहितीच्या आधारे शेतकरी पेंपरावणी, खते आणि पीक लागवडीबाबत चांगले निर्णय घेऊ शकतात.
- सुबद्ध शेती (Precision Agriculture): एआय-आधारित प्रणाली शेतकऱ्यांना त्यांच्या शेताच्या वेगवेगळ्या भागात जमिनीची गरज आणि पिकांची गरज यांच्यानुसार पाणी आणि खते वापरण्यास मदत करते. यामुळे वाया जाणारा खर्च कमी होऊन पिकांचे उत्पादन वाढते.
- रोग आणि किडींचे नियंत्रण: एआयचा वापर करून पिकांमधील रोग आणि किडींची लवकर ओळख करता येते. त्यामुळे शेतकरी वेळीच योग्य ती उपाययोजना करून पिकांचे नुकसान टाळू शकतात.
- भविष्याचा अंदाज (Predictive Analytics): एआय हवामान आणि पिकांच्या उत्पादनाचा अंदाज बांधण्यासाठी उपयुक्त आहे. या माहितीच्या आधारे शेतकरी त्यांच्या शेतीच्या नियोजनासाठी आणि पिकांच्या निवडीसाठी चांगले निर्णय घेऊ शकतात.
एवढेच नाही तर एआयचा वापर जमिनीचे आरोग्य राखण्यासाठी, पाण्याचा योग्य वापर करण्यासाठी आणि शेतीमाला विकण्यासाठी योग्य बाजारपेठ शोधण्यासाठी देखील केला जाऊ शकतो.
भारतीय शेतकऱ्यांसाठी एआयचा (Artificial intelligence) वापर करून कमाई वाढवण्याचे काही मार्ग:
भारतातील शेती क्षेत्र हे छोट्या छोट्या शेतजमिनीवर अवलंबून आहे. त्यामुळे येथे एआयचा वापर करताना काही आव्हान आहेत. पण तरीही, काही सोप्या उपायांनी भारतीय शेतकरी एआयचा फायदा घेऊ शकतात.
- सरकारी योजनांचा लाभ – कृषी क्षेत्रातील विकासासाठी सरकार वेळोवेळी विविध योजना राबवत असते. या योजनांमध्ये एआयवर आधारित सेवांचाही समावेश असू शकतो. शेतकऱ्यांनी या योजनांची माहिती घेऊन त्याचा लाभ घ्यावा. जसे, जमिनीच्या चाचण्या, हवामान अंदाज, रोगराई नियंत्रण यासाठी एआयवर आधारित मोबाईल अॅप्लिकेशन्स उपलब्ध असू शकतात.
- शेतकरी उत्पादक कंपन्या (FPO) – शेतकरी उत्पादक कंपन्या (FPO) ही शेतकऱ्यांची स्वयं-सहाय्य संस्था आहे. अशा संस्थांमध्ये अनेक छोटे शेतकरी एकत्र येऊन सामूहिकरितरित शेती करतात. त्यामुळे एआय तंत्रज्ञान वापरण्यासाठी त्यांच्याकडे अधिक संसाधने उपलब्ध असतात. एफपीओच्या मदतीने शेतकरी एआयवर आधारित सल्ला सेवा, जमिनीची चाचणी किंवा हवामान अंदाज यांचा समूहिक स्वरूपात फायदा घेऊ शकतात.
- कृषी विज्ञान केंद्र (KVK) – भारतीय कृषी संशोधन परिषद (ICAR) द्वारे प्रत्येक जिल्ह्यात कृषी विज्ञान केंद्र (KVK) स्थापन केली आहेत. ही केंद्र शेतकऱ्यांना नवीन तंत्रज्ञान आणि शेतीच्या पद्धतींबद्दल माहिती देतात. त्याचबरोबर काही KVK मध्ये एआयवर आधारित सेवाही दिली जाऊ शकते. शेतकऱ्यांनी आपल्या जिल्ह्यातील KVKशी संपर्क साधून एआय सेवांबद्दल माहिती घ्यावी.
शेती क्षेत्रात एआयचा वापर वाढविण्यासाठी आव्हान:
भारतात एआयचा शेती क्षेत्रात मोठ्या प्रमाणात वापर होण्यासाठी अजून काही आव्हाने आहेत. जसे –
- डिजिटल विभागातील तूट – अनेक भारतीय शेतकरी अजूनही स्मार्टफोन किंवा इंटरनेटचा वापर करत नाहीत. त्यामुळे त्यांच्यासाठी एआयवर आधारित सेवांचा फायदा घेणे कठीण आहे.
- भाषेचा अडथळा – एआयवर आधारित अनेक अॅप्स आणि सेवा Ing्रजीमध्ये उपलब्ध आहेत. त्यामुळे ग्रामीण भागातील शेतकऱ्यांना याचा वापर करणे कठीण जाते.
- मर्यादित संसाधने – छोट्या शेतजमिनीवर शेती करणाऱ्या शेतकऱ्यांसाठी एआयवर आधारित सेवा घेणे खर्चिक असू शकते.
सरकार, कृषी संस्था आणि तंत्रज्ञान कंपन्यांनी मिळून काम करून या आव्हानांवर मात करणे आवश्यक आहे.
Follow us on Instagram: www.instagram.com/shetkari_business
Topics: AI, Machine Learning, Crop Yield, Sustainable Agriculture, AI-powered farm management tools, AI for soil analysis, AI for weather prediction, AI for irrigation optimization, AI for pest and disease control, AI for drone-based agriculture, Shetkari business, shetkari yojana, shetkari song, shetkari blog, sarkari job